Vier jaar geleden stapte ik in de wereld van duurzame Stadslogistiek. Inmiddels heb ik zo’n beetje alle koplopers, beleidsmakers, duurzaamheidsgoeroes en consultants voorbij zien komen. Mijn agenda staat vol met sessies van duurzaamheidsallianties, greendeal ambassadeurs, corporate bedrijven en leveranciers. Ambitieuze professionals die stuk voor stuk onderzoeken hoe ze de wereld weer een stukje groener kunnen maken.

En als ik één ding geleerd heb in de afgelopen jaren, is het dat elke inkoper en elke verkoper met ongeveer dezelfde vragen zit. Wat is het? Wat heb ik eraan? Hoe werkt het? Wat kost het? Hoe regel ik het een beetje makkelijk? In dit artikel bespreek ik de vijf vragen die ik het meeste krijg als ik word uitgenodigd om mee te denken over de implementatie van Stadslogistiek.

• Wat is een hub?

• Wat gaat er veranderen voor mijn organisatie?

• Welke goederen komen in aanmerking?

• Wat zijn de duurzaamheidsvoordelen?
• Wat kost het en wie gaat het betalen?

1. Wat is een hub?

Stadslogistiek bestaat bij gratie van stadshubs. Een hub is een fysieke plek aan de rand van een stad. De hub is efficiënt bereikbaar vanaf de snelweg én biedt efficiënt toegang tot de binnenstad. Efficiency is de eerste stap naar duurzaamheid. Vanaf de hub rijden de elektrische voertuigen zo de stad in. Hiermee voldoe je in één klap aan alle reeds bestaande en toekomstige duurzaamheidseisen (onder andere de huidige milieuzones en zero emissie zones die steden vanaf 2025 invoeren) voor levering van goederen in binnensteden.

Er zijn grofweg drie manieren om een stadshub te gebruiken.

• De stadshub als logistiek overslagpunt: Leveranciers van buiten de stad leveren hun goederen af op de hub. In de hub worden deze goederen, samen met die van de andere leveranciers, overgeladen in elektrische voertuigen. Deze duurzame vrachtwagens bezorgen de zendingen aan de ontvangers in de stad. Deze manier van het gebruik van een stadshub is over het algemeen snel te implementeren. Als leveranciers gebruik maken van een stadshub als logistiek overslagpunt resulteert dit in vermindering van CO₂ en fijnstof in de stad en rijden er tot 40% minder vrachtwagens een stad binnen.
• Het stadshub als lokaal magazijn: De leverancier besteedt dan de fulfilment, net als de bezorging, uit. Hiervan maken met name leveranciers met een beperkt assortiment en een hoge omloopsnelheid gebruik. Dit levert een kostenbesparing op in de logistiek naar de stad toe (“de first mile”) Daarbij draagt je zo ook zorg voor een vermindering van uitstoot van CO₂ in de totale logistieke keten.
• Het stadshub als externe opslagruimte. Vierkante meters in het stadscentrum zijn duur, dus waarom niet tegen lagere kosten je voorraad opslaan in een stadshub? Deze mogelijkheid gaat de komende periode nog enorm groeien en geeft bedrijven die willen samenwerken in de regio nieuwe kansen. Zo sla je je facilitaire goederen op die op afroep kunnen worden geleverd. Bovendien heeft het nieuwe werken, aangejaagd door corona, gezorgd voor grote wisseling in bezetting op kantoren of andere bedrijfsruimtes in een stadscentrum. Goederen op voorraad in een stadshub maakt je flexibeler en opschalen makkelijk.

Voordeel om aan te sluiten bij een beproefd concept: “Voor ons is stadslogistiek gesneden koek,

maar voor een leverancier kan het nog best puzzelen zijn.”

2. Wat gaat er veranderen voor mijn organisatie?

Stadslogistiek heeft inmiddels al tientallen leveranciers aangesloten en geïmplementeerd in de zes stadshubs. Hoewel de uitleg over de hubs in feite heel ‘simpel’ is, blijkt in de praktijk toch dat er bij de leverancier wel degelijk een paar dingen veranderen. De meeste leveranciers hebben jarenlang gewerkt aan een zo efficiënt mogelijk proces. Met een stadshub voeg je een extra schakel toe aan je keten en dat resulteert mogelijk in meer complexiteit. Echter: Als je de hub ziet als een verlengde van jouw dienstverlening dan wegen de aanpassingen zeker op tegen de kansen die ontstaan. De hub kan bijvoorbeeld zorgen voor het voorraadbeheer op locatie of het uitvoeren van kleine onderhoudswerkzaamheden én je hebt in een keer een duurzame oplossing.

3. Welke goederen komen in aanmerking?

Alles wat op een pallet of rolcontainer past, is geschikt voor een stadshub. Bovendien werken we aan de integratie van gekoelde producten. Hierop moeten we onze voertuigen nog inrichten, maar dit willen we binnen afzienbare tijd realiseren. Daarnaast bezorgen we niet alleen goederen, maar nemen we ook goederen uit de stad mee. Denk bijvoorbeeld aan bepaalde afvalstromen of retouren. 

Een goede business case is noodzakelijk om iets voor de lange termijn te implementeren.

4. Wat zijn de duurzaamheidsvoordelen?

Stadslogistiek maakt uitsluitend gebruik van elektrische voertuigen. Deze hebben geen CO₂ uitstoot. Duurzaamheid behelst meer dan alleen CO₂ reductie. Het verminderen van gemiddeld 40% van het vrachtverkeer in een stadskern is misschien nog wel belangrijker. Daarmee werk je mee aan een schonere en veiligere stad. Voor de detailliefhebbers: met het uitvoeren van de aanbesteding van de Rijksoverheid besparen we alleen al in Den Haag 25 ton CO2 per jaar, 135 kg NOx en 3,4 kg fijnstof. Ook wordt het aantal leveringen per dag dankzij de hub met 90% verminderd. Dit soort gegevens stellen we in kwartaalrapportages aan onze opdrachtgevers beschikbaar, zodat iedereen kan zien hoeveel ritten en uitstoot we besparen.

5. Wat gaat het kosten en wie gaat het betalen?

Een zeer terechte vraag die bij iedereen die ik spreek op de lippen ligt. Op dit moment neemt ofwel de ontvanger of de verzender de eventuele meerkosten voor Stadslogistiek voor hun rekening. Als er sprake is van meerkosten dan zitten deze onder andere in de distributie vanaf de hub en extra handlingskosten. Op lange termijn verwachten we dat deze kosten wegvallen tegen de besparing. Je hoeft namelijk niet meer zelf de stad in en bespaart op je huidige logistieke kosten. Leveranciers hoeven niet te investeren in dure elektrische bakwagens en voldoen direct aan toekomstige milieu-eisen van de binnenstad. Op lange termijn is dit dus een besparing ten opzichte van kosten die je moet gaan maken. Deze effecten zijn alleen niet direct incasseerbaar. We hebben de eerste cases gerealiseerd waarbij dit het geval is. Volume blijkt de sleutel naar groene cijfers.

Waarom overgaan op duurzame logistiek?

1. Er is een toenemende vraag naar duurzame logistiek. Dit zorgt ervoor dat partijen overgaan op samenwerking met hubs. Hoe meer inkopers om duurzame logistiek gaan vragen, hoe sneller leveranciers zullen aansluiten bij Stadslogistiek
2. Duurzame logistiek komt steeds vaker voor als eis in aanbesteding, waardoor de leverancier de additionele kosten meeneemt in de inschrijfprijs.
3. Duurzame logistiek geeft de leverancier een duurzamere propositie. Je kan aantonen dat je bespaart op CO₂ Duurzaamheidsrapportages zullen steeds belangrijker worden.
4. In 2025 voeren de grote steden zero emissie zones in. Nu al een plan hebben om je logistiek te verduurzamen zorgt ervoor dat je vooroploopt. Elektrische vrachtvoertuigen zijn in verhouding nog duurder en minder goed verkrijgbaar dan de dieselstandaard. Sluit je je aan bij bestaande initiatieven dan lift je mee op een collectieve beweging, ben je straks goedkoper uit en een stuk sneller duurzaam.

Suzanne Debrichy is expert op het gebied van duurzame Stadslogistiek. Met haar achtergrond in innovatie- en verandermanagement adviseert zij ontvangers en leveranciers om gezamenlijk hun logistiek te verduurzamen. Sinds 2018 is Suzanne commercieel verantwoordelijk voor Stadslogistiek.nl, een samenwerking tussen PostNL en lokale logistieke dienstverleners. Gezamenlijk zetten zij zich in voor duurzame stedelijke logistiek in minstens 25 binnensteden.